Het meest gewaardeerde speelgoed ter wereld, een politiek en zakelijk spel en eisen

DOHA.– Gekleed in voetbal betreedt de absolutistische monarchie van Abu Dhabi vandaag het veld om tegen Leeds te spelen. Die uit Saoedi-Arabië deed het afgelopen maandag, toen ze Leicester met 3-0 versloegen. Maar niemand scheurde hun kleren. Die in Abu Dhabi is vernoemd naar Manchester City en die in Saoedi-Arabië heet "Newcastle". En ze spelen geen FIFA Wereldbeker, maar de Premier League, de meest miljonaircompetitie op de voetbalplaneet die, enigszins arrogant, haar lucratieve Tweede Kerstdag-schema onveranderd hield, ondanks het feit dat er slechts acht dagen waren verstreken sinds de Wereldbeker. Ook Qatar staat vandaag weer op het veld. Hij zal het verkleed als PSG doen in de Ligue 1 in Frankrijk. De Golfmonarchieën spelen al lang op een natuurlijke manier met hun Europese clubs. Hetzelfde zal gebeuren met de World Cups.

Het belangrijkste sportevenement van 2022 dat eindigt, het WK in Qatar, markeerde volgens velen "een voor en na in de geschiedenis van de sport". Het is het jaar van de pensionering van twee legendarische kampioenen zoals Roger Federer en Serena Williams, maar de eerste FIFA Cup in de Arabische wereld nam het toneel over, vooral omdat het Leo Messi (eindelijk kampioen) in het vaak grillige debat plaatste maar ook onvermijdelijk over zijn toestand als mogelijk historische nummer één in het voetbal. “Een eenhoorn onder de eenhoorns”, zoals Barney Ronan het omschreef in The Guardian. Soms geven de eenvoudigste verhalen het fenomeen beter weer: twee dagen geleden, midden in de Arabische woestijn, liet een jongen uit Bangladesh me trots de foto zien van zijn zes maanden oude nichtje. Hij droeg het Argentijnse shirt. Met de 10 van Messi. Er zijn duizenden en duizenden vergelijkbare verhalen. Maar ze gebeuren ver van ‘de westerse minderheid’ die, zoals professor Khaled al-Hroub schreef in Middle East Eye, hun visie wil opleggen aan veel grotere demografische groepen, naties en religies dan die van het Westen.

De wereldkampioenschappen voetbal, zo werd bevestigd voor het geval er nog enige twijfel bestond, hebben lange tijd het centrale podium van het geglobaliseerde Disneyland ingenomen. Qatar was niet de eerste en zal niet de laatste zijn die de populariteit van voetbal als propagandamiddel gebruikte. En naast zijn wereld zonder democratie of vakbonden (een bijna ideale wereld voor sommigen), veroordeelt Qatar seksuele diversiteit en exploiteert het migrerende werknemers. Het is niet de enige. Zijn probleem was het op controversiële wijze overnemen van een WK waar anderen zo naar verlangden. De westerse pers dringt erop aan erop te wijzen dat de beker 220.000 miljoen dollar heeft gekost, zonder zelfs maar te vermelden dat Qatar praat in plaats van 8.000 miljoen uit te geven. Hoe dan ook, het fenomeen Messi en de bal heeft zijn investering ruimschoots terugverdiend. Het maakt Qatar niet uit dat zijn VIP-stadions en zijn formidabele metro vandaag bijna leeg zijn. Zelfs niet de aanvankelijke kritiek die het aan iedereen blootlegde. Hij lacht omdat zijn voetbalfeest uiteindelijk een succes werd. En FIFA lacht ook. Hij bevestigde dat hij het meest gewilde speelgoed ter wereld in handen heeft.

Zelfs de Engelse pers, de meest kritische van allemaal, moest erkennen dat de World Cup in Qatar (en Messi) het sportevenement van het jaar was (hij citeert later de door Engeland gewonnen Euro Cup voor vrouwen. En het recordpubliek van 91.533 mensen die het Camp Nou vulde om de klassieker Barcelona-Real Madrid bij te wonen, voor de kwartfinales van de Champions League voor vrouwen. Voetbal weet dat het plafond nog niet is bereikt). Door die kracht, door zijn invloed, lokt voetbal complexe metaforen en parallellen, alsof het doel van een titel als voorbeeld zou kunnen dienen om politieke verschillen en ongelijkheid te beslechten. Het is een vereenvoudiging die door het WK van Qatar zelf werd uitgekleed.

Waren het niet bijna alle media die samen benadrukten dat Qatar "het WK voetbal in Palestina" was? Qatar heeft LGBTQ+-slogans verboden, maar biedt stadions, teams, vlaggen, koren, truien en sjaals aan om de bezette natie te herdenken. "Na jaren waarin Israëlische, Amerikaanse en enkele Arabische functionarissen duidelijk hebben gemaakt dat de kwestie Palestina niet langer belangrijk was", schreef Steven Cook in The Foreign Policy, "moet het schrijnend zijn geweest voor Palestijnen toen voetbalfans verklaarden dat, voor hen is dat zo. Cook zelf waarschuwde echter dat de vlag die het WK domineerde nog steeds niet kan wapperen "waar de Palestijnen hem het liefst hebben: in hun onafhankelijke staat".

De dag na de beker vroeg Palestina aan de FIFA om de dood te veroordelen van Mohammad Shtayyeh, een 23-jarige speler van de Thaqafi-club uit Tulkarem, die tijdens een Israëlische legeraanval in de rug en voeten was geschoten. De Verenigde Naties meldden dat 2022 het jaar was met de meeste Palestijnse doden sinds het begin van de officiële gegevens in 2005, waaronder tientallen kinderen (de Arabische Liga verhoogde dat cijfer gisteren tot 223 slachtoffers). De World Cups, we leven in Argentinië, kunnen een onvergetelijk volksfeest zijn. En het zijn ook politieke spelletjes en zaken. En beweringen. Maar ze zijn niet de spiegel van de echte wereld. Natuurlijk laten ze het soms iets genereuzer zien.